SOFTSWISS, międzynarodowa marka technologiczna z centrami rozwoju w Warszawie i Poznaniu, kontynuuje działania wspierające globalny ruch na rzecz walki z rakiem piersi. Angażując pracowników i organizując tematyczne inicjatywy przez cały miesiąc, firma podkreśla znaczenie profilaktyki i wczesnego wykrywania choroby.
Wypalenie zawodowe to poważny problem, którego doświadczają pracownicy z każdego sektora i pokolenia na rynku pracy. Jak wynika z najnowszego raportu Hays Poland i OFF school, pomimo stosunkowo krótkiego doświadczenia zawodowego, wypalenie jest zjawiskiem powszechnym wśród młodych profesjonalistów. Aż 46 proc. osób z pokolenia Z przyznaje, że doświadczyło go już w swojej karierze. Wśród możliwych powodów eksperci wymieniają dużą presję, z jaką mierzą się młodzi.
Niepewność w globalnym handlu już dziś wpływa na rynek pracy w branży motoryzacyjnej. Aż 91% producentów przyznaje, że zmieniające się przepisy i rosnące koszty wymuszają na nich modyfikację strategii rekrutacyjnych. Jednocześnie postępująca transformacja technologiczna sprawia, że 65% firm planuje zwiększyć inwestycje w automatyzację. Mimo to aż 74% producentów samochodów ma trudności ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników.
Ponad połowa szefów uważa, że ich ludzie są w pełni zaangażowani, tymczasem tylko 32% pracowników to potwierdza, a 45% przyznaje się do braku motywacji – wynika z dziś opublikowanego raportu Right Management Talent Solutions „The Career Equation: What Attracts Talent Isn’t What Keeps Them”. Badanie pokazuje, że liderzy przeceniają poziom zaangażowania pracowników i nie dostrzegają prawdziwych czynników decydujących o ich lojalności. W Europie wciąż najważniejszym elementem przyciągającym talenty pozostają wynagrodzenie i benefity, ale tym, co ich najbardziej motywuje jest dopasowanie do zespołu i kultury organizacyjnej. Więcej w raporcie.
Kiedy spotykamy się w cyklach szkoleniowych z menedżerami by rozwijać kompetencje komunikacyjne, a poprzez nie zarządcze, nieuchronnie pojawia się temat trudnych rozmów. Każdy menedżer ma swój próg i swoje wyzwanie, o którym powie - to będzie trudna rozmowa, to była trudna rozmowa.
fot. shutterstock
Jakie jest najczęstsze rozumienie i doświadczanie "trudu w rozmowie"? Na hasło trudne rozmowy mówimy - brak wpływu, nieprzyjemne emocje, sytuacje, z którymi jeszcze nie mieliśmy do czynienia. Trudna rozmowa to doświadczenie bycia w sytuacji nowej, wymagającej korzystania z jeszcze nie przećwiczonych kompetencji lub brak tych kompetencji. To spektrum zaskakujących reakcji emocjonalnych u nas i naszego rozmówcy. Przykłady rozmów uznawanych często za trudne to między innymi rozmowy oceniające, gdy ocena szefa różni się od oceny pracownika; konfrontacja z tzw. roszczeniowym pracownikiem; radykalna zmiana zadań; czy rozmowa o zwolnieniu.
Szukając sposobu jak poradzić sobie w tych rozmowach chcą zaproponować kilka użytecznych kluczy z zastrzeżeniem, że nic dwa razy się nie zdarza i każdy klucz wymaga starannego dopasowania do tego, co w rozmowie się wydarzy.
Często, chociaż nie zdajemy sobie z tego sprawy, to jak potoczy się rozmowa jest już przesądzone na długo przed tym zanim do niej dojdzie. Działa wówczas coś, co potocznie nazywamy samosprawdzająca się przepowiednia, a w rzeczywistości jest efektem tzw. barier asocjacyjnych dotyczących pracownika - czyli naszych opinii, wynikających np. z historii wspólnej pracy. Jeżeli ta współpraca nie była usłana różami - szykując się do rozmowy, nie spodziewamy się niczego dobrego. Analizujemy możliwy przebieg dialogu szykując prawdopodobne riposty, obiecujemy sobie - tym razem nie damy się zaskoczyć. Na rozmowę idziemy już w pełni w bojowym nastroju - nie trzeba wiele, by dowolną wypowiedź pracownika potraktować jak atak…
Zastosuj jeden ze sposobów osłabiania własnych barier asocjacyjnych. Sprawdź, czy Twoje dotychczasowe doświadczenia z pracownikiem, rzutują na nastawienie do niego, na sposób w jaki prowadzisz z nim rozmowę. Poszukaj odpowiedzi na pytanie "Jak rozmawiałbym z tym pracownikiem, gdyby był najlepszą osobą w moim zespole?"
Wypisz przed rozmową wszystkie powody, dla których rozmowa z tym pracownikiem może być trudna, a następnie wszystkie powody dla których warto z tym pracownikiem rozmawiać.
Jest taka anegdota, w której student na egzaminie, dostaje pytanie ostatniej szansy od profesora "To co pan wie młody człowieku?" i student odpowiada "Niech pan pyta, niech pan próbuje…" Taka postawa pracownika wcale nie jest rzadkością podczas rozmowy z menedżerem, który szuka sposobu na to, by zmotywować go do działania. Menedżer poświęca czas i energię, by znaleźć sposób dotarcia do pracownika - bez rezultatu. Efekt - on jest sfrustrowany, a pracownik czuje się usprawiedliwiony w swoim "nieosiąganiu wyników" - w końcu szef nie znalazł jeszcze tego najlepszego sposobu, by go zmotywować. Kluczem zrozumienia mechanizmów tej gry komunikacyjnej może być analiza transakcyjna - psychologiczna koncepcja stworzona przez Erica Berne’a. Według tej koncepcji komunikując się ze sobą wchodzimy w tzw. transakcje wykorzystując trzy reprezentacje ego: Ja - Dziecko, Ja - Rodzic, Ja - Dorosły.
Przykładowe komunikaty Ja - Dziecko: "muszą", "chcą", "zrobić za chwilę", "jeśli ona może, to ja też". Komunikacja poprzez tą reprezentację może być spontaniczna, nacechowana emocjami, impulsywna.
Ego Ja - Rodzic może być reprezentowane w dwóch aspektach, rodzica troskliwego, którego rozpoznamy po wypowiedziach "uważaj na siebie", "pamiętaj proszę"; czy rodzica kontrolującego, który powie "nie wolno ci", "dlaczego tego nie zrobiłeś", "powinieneś zrobić to tak". Używanie tej reprezentacji ego jest wynikiem naszych doświadczeń między innymi z rodzicami, nauczycielami. Często doświadczenia te są bardzo mocno utrwalone, a sposób komunikowania się poprzez ego
Ja - Rodzic uruchamiamy zwłaszcza w krytycznych momentach, kiedy np. trzeba szybko dokonać oceny sytuacji, ludzi.
Ego Ja - Dorosły komunikuje się na poziome faktów, powiązanych ze sobą doświadczeń
i rozumowania. Ta reprezentacja to nasza najbardziej rozważna część w komunikacji. Komunikaty z tej reprezentacji są dobrze przemyślane w przeciwieństwie do zautomatyzowanych reakcji uruchamianych z poziomu Rodzica czy spontanicznych z poziomu Dziecka. Znakiem rozpoznawczym
Ja - Dorosły są min. pytania "co wiemy na ten temat", "jakie są możliwe rozwiązania", czy wypowiedzi odnoszące się do faktów.
Jeśli podczas komunikacji osoby używają nieoczekiwanych przez drugą osobę reprezentacji, mogą pojawić się kłopoty z porozumieniem na poziomie psychologicznym, chociaż na poziomie rzeczowym może trwać dialog.
Szef : "Jakie masz pomysły, żeby poprawić swoje wyniki" (Ja-Dorosły)
Pracownik: "Nie wiem" (Ja- Dziecko)
Szef: "Proponuję, żebyś spokojnie przemyślał swoje działania i poszukał pomysłu." (Ja - Dorosły)
Pracownik: "Ty jesteś szefem, ty powinieneś coś zaproponować" (Ja - Rodzic)
Szef: "Ja zawsze proponuję, raz możesz Ty dać coś od siebie" (Ja -Dziecko(
Używanie innej reprezentacji niż tej, której oczekujemy w rozmowie z pracownikiem, może wywołać efekt automatycznej zmiany sposobu komunikacji. Zamiast rozmawiać jak dorosły z dorosłym zaczynamy komunikować się np. jak dziecko z rodzicem, kończymy takie rozmowy zazwyczaj z poczuciem porażki.
Innym przykładem, w którym analiza transakcyjna może być kluczem, to rozmowy, w których ujawniają się silne emocje - płacz, złość, gniew. Emocje najczęściej stanowią reprezentację
Ja - Dziecka, ale ich siła polega na tym, że prowokują zmianę sposobu komunikacji. Jeżeli nie mamy wcześniejszych doświadczeń, może się zdarzyć, że wejdziemy w rolę Ja - Rodzica troskliwego, co czasem jest skuteczne - "nie martw się", "już się nie denerwuj". Jednak częściej prowadzi do rezygnacji z tego, co postanowiliśmy wobec pracownika, prowokuje do dania kolejnej szansy, choć dobrze wiemy, że poprawy nie będzie.
Czasem sytuacja uruchamia także w nas reprezentacją Ja - Dziecko, czujemy się po takiej rozmowie skrzywdzeni, poszkodowani, z poczuciem, że nie dość dobrze wytłumaczyliśmy się z sytuacji przed rozgniewanym pracownikiem. Trudno mówić o efektywnej rozmowie menedżerskiej.
Reaguj na to co się dzieje w rozmowie - narastające negatywne uczucia to sygnał, że schodzimy ze ścieżki komunikacji Ja - Dorosły. Nie pozwól się zepchnąć z tej ścieżki - jeżeli zaczynasz czuć się niekomfortowo - reaguj jak dorosły, nazwij to co się dzieje "widzą, że jesteś zdenerwowany, ja też, nie decydują się rozmawiać w takiej atmosferze". Jeżeli trzeba zrób przerwę, poproś o chwilę zastanowienia, nie wahaj się zadbać o swój komfort w rozmowie.
Bierz odpowiedzialność tylko za to, za co jesteś gotowy ją brać. Możesz szukać sposobów, by zachęcić pracownika do osiągania wyników, ale nie możesz sprawić by był zmotywowany, jeśli on nie będzie chciał. Kształtujesz środowisko pracy na tyle, na ile jest to możliwe, ale to pracownik musi wsiąść odpowiedzialność, za to czy chce w takich warunkach pracować, czy nie. Możesz zrobić wszystko co w Twojej mocy, by pracownikowi dobrze się pracowało i nic więcej! Daj sobie prawo do niebrania odpowiedzialności za decyzje pracownika o jego zaangażowaniu.
"Tego się nie da zrobić, to jest bez sensu - kto w ten sposób przeprowadza zmianę" - to wypowiedź znana niejednemu menedżerowi informującemu o zmianie. Złożone ręce, niechęć do podejmowania inicjatywy to tylko niektóre z symptomów oporu - jednej z faz na drodze przechodzenia przez zmiany. Opór to także negatywne emocje - złość, że trzeba coś zmieniać, frustracja, bo brakuje informacji jak dalej będzie wyglądała nasza praca i lęk przed nieznanym.
Rozmowa z pracownikiem w oporze jest nie lada wyzwaniem, bo w naturalny sposób wtłacza nas w reprezentację Ja - Rodzica, który musi poradzić sobie z buntem, komunikowanym przez Ja Dziecko. Rozmowy takie często kończą się niestety konfrontacją. Rodzic przybiera formę tego surowego, kontrolującego, ucina dywagacje, nie chce słuchać emocjonalnych wypowiedzi. Nierzadko kończy rozmową o zmianie charakterystycznym "albo, albo". Czy pracownik staję się po takiej rozmowie bardziej spolegliwy, mniej zbuntowany? Raczej nie. Bardziej prawdopodobne, że w komunikacji przyjmie rolą Ja -Dziecko i obrażony będzie realizować zadania z dużą starannością, jak w strajku włoskim, by pokazać, że jednak nie da się zmiany wprowadzić.
Opór to najbardziej prawidłowa reakcja, jaka towarzyszy nam wszystkim, gdy mierzymy się ze zmianą. Czasem trwa dłużej, czasem krócej, ale występuje zawsze - zatem pierwszy krok to traktowanie jej jak normalnego objawu.
Opór blokowany, tłumiony nie znika, ale może pojawią się w najmniej oczekiwanym przez menedżera momencie - zatem lepiej zająć się nim, zaraz gdy się pojawia. Zrobię przestrzeń w rozmowie na niezadowolenie, krytyką. słuchać i słuchać z poziomu Ja - Dorosły.
Opór to bardzo ważny sygnał - nie tylko na temat tego co może się w zmianie nie podobać, ale przede wszystkim na temat tego, co dla pracownika jest prawdziwym powodem obaw. Pod przykrywką krytyki można znaleźć obawy o własną pozycję, o to czy ma wystarczające kompetencje, by uporać się ze zmianą - a to już obszar dla konkretnych działań menedżera. Dotarcie do tych prawdziwych powodów wymaga jednak cierpliwego słuchania, zatrzymania potoku dobrych rad na rzecz pytań formułowanych przez Ja - Dorosłego "co możemy zrobić, aby ta zmiana była łatwiejsza do przejścia."
Klucze do trudnych rozmów zadziałają tylko wtedy, gdy uruchomimy wewnętrznego obserwatora, czujnie analizującego, co dzieje się z nami w rozmowie, w którym momencie pojawiają się emocje i co je wywołuje. Tylko odkrycie własnej niekompetencji może zapoczątkować nową jakość w rozmowach, bo jak powiedział John Withmore jeden z pionierów coachingu - tylko to, czego jesteśmy świadomi jesteśmy w stanie kontrolować, świadomość jest tym co daje silę.
